Đặng Thị Oanh
Phòng Đào tạo & NCKH, trường CĐSP Lào Cai

TÓM TẮT

Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho học sinh, sinh viên là một hoạt động cơ bản, quan trọng trong các trường sư phạm. Công tác rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho học sinh sinh viên trường CĐSP Lào Cai trong nhiều năm qua đã thu được kết quả đáng mừng, góp phần đắc lực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo chung của Nhà trường. Bài viết của chúng tôi đề cập đến thực trạng và đề xuất các định hướng, giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho học sinh, sinh viên trường CĐSP Lào Cai.

I. MỞ ĐẦU

Theo các nhà khoa học giáo dục: nghiệp vụ sư phạm chính là công việc chuyên môn riêng của người thầy giáo làm công tác giảng dạy và giáo dục con người. Đây là nội dung học tập có tính thực hành rất lớn, vận dụng tích hợp nhiều môn học, như tâm lý học, giáo dục học, phương pháp dạy học môn âm nhạc, phương pháp dạy học mĩ thuật, công tác Đoàn, Đội…

Đối với mỗi người giáo viên, bên cạnh các kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, thì việc rèn luyện nghiệp vụ sư phạm (RLNVSP) là một trong những yêu cầu cơ bản và quan trọng. Bởi nghiệp vụ sư phạm cũng chính là một trong những con đường, biện pháp để dạy học, để truyền tải kiến thức, kỹ năng đến học sinh, sinh viên (HSSV); hướng dẫn họ hoạt động tìm tòi, chiếm lĩnh, củng cố kiến thức và hình thành các kỹ năng nghề nghiệp, kỹ năng sống. Nếu người giáo viên chỉ giỏi về kiến thức mà không có kỹ năng sư phạm giỏi, thì người giáo viên đó không thể hoàn thành tốt được các nhiệm vụ giáo dục đào tạo trong các nhà trường.

      Hiện nay, trường CĐSP Lào Cai đã và đang thực hiện đào tạo theo tín chỉ. Đây là  mô hình đào tạo mở, có tính liên thông mạnh, mềm dẻo. Vì vậy cần tăng cường việc RLNVSP cho HSSV để có thể đáp ứng nhu cầu đào tạo tín chỉ; đồng thời đáp ứng yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ của giáo viên trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập hiện nay.

        II. NỘI DUNG

1. Thực trạng rèn luyện nghiệp vụ sư phạm (RLNVSP) cho học sinh, sinh viên (HSSV) trường CĐSP Lào Cai

Trong trường Cao đẳng Sư phạm Lào Cai, hoạt động RLNVSP cho HSSV  được được thực hiện từ 25-30% nội dung tùy vào từng môn học. Việc sắp xếp các nội dung RLNVSP cho HSSV trong trường được tiến hành một cách logic, chặt chẽ từ dễ đến khó, từ các kỹ năng đơn lẻ đến các kỹ năng đòi hỏi sự tổng hợp cao… Từ đó, nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi để các em có thể đạt được kết quả cao trong hoạt động RLNVSP, đáp ứng các yêu cầu nghiệp vụ sư phạm tại các trường phổ thông sau này.  Bài viết của chúng tôi xin khái quát thực trạng RLNCSP cho HSSV trong trường CĐSP Lào Cai trên một số phương diện cơ bản sau đây: 

                * Nhà trường thực hiện nghiêm túc các hoạt động RLNVSP thường xuyên cho HSSV

– Hằng năm các đơn vị (khoa, tổ bộ môn) trực thuộc Nhà trường đều tổ chức các hoạt động RLNVSP thường xuyên nhằm mục đích rèn luyện thêm những kỹ năng cần thiết như chữ viết, giảm tải trong chương trình THCS, dạy lớp ghép trong chương trình phổ thông, phương pháp dạy mô hình tiểu học mới VNEN cho sinh viên ngành Tiểu học…

– Các hoạt động RLNVSP cho HSSV khối sư phạm trong trường CĐSP Lào Cai được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau, trong đó đặc biệt chú trọng các hình thức:

+ Mời giáo viên ở các trường phổ thông về trường CĐSP Lào Cai nói chuyện, trao đổi và hướng dẫn NVSP cho HSSV.

+ Tổ chức cho HSSV thường xuyên được dự giờ thăm lớp, tiếp xúc với giáo viên và học sinh tại các trường phổ thông trong thành phố Lào Cai để học hỏi kinh nghiệm và làm quen với môi trường giáo dục tại các trường phổ thông.

+ Sau mỗi đợt tập huấn NVSP do Bộ Giáo dục & Đào tạo và các cơ sở đào tạo tổ chức, Nhà trường đều tổ chức cho các cán bộ/ giảng viên đã đi tập huấn phổ biến lại nội dung NVSP đã được tập huấn cho tất cả cán bộ giáo viên trong trường, đặc biệt là đối với các em HSSV khối sư phạm.

+ Trong từng năm học, trường CĐSP Lào Cai đã dựa trên đặc điểm tình hình HSSV của nhà trường cũng như nhiệm vụ giáo dục đào tạo năm học để lựa chọn các vấn đề cốt yếu về NVSP để tập huấn cho HSSV trong trường.

* Tổ chức các hoạt động thực hành, thực tập cho HSSV

                Năm học 2013 – 2014, trường CĐSP Lào Cai đã:                                     

              – Tổ chức cho 88 SV của các lớp CĐ12MT, Tin dự giờ dạy mẫu của giáo viên THCS ở trường THCS thành phố Lào Cai (mỗi chuyên ngành dự 02 tiết); tổ chức cho 241 Học sinh các lớp M15 đi tham quan kiến tập tại các trường MN trên địa bàn thành phố (chia thành 01 đợt, 8 đoàn, 8 trường); tổ chức cho 53 học sinh lớp A13 xuống  2 trường TH thành phố và tổ chức dạy mẫu cho sinh viên CĐ12TH, A13 (4 tiết).

– Nhà trường đã triển khai thực tập tập trung cho 1205 HSSV/73 đoàn tại các trường Mầm non, Tiểu học, THCS trên địa bàn thành phố Lào Cai, huyện Bát Xát, huyện Bảo Thắng. Kết quả 100% HSSV thực tập đạt yêu cầu, trong đó, xuất sắc: 426, giỏi: 533, khá: 232, trung bình: 14.

* Tổ chức các hoạt động ngoại khóa và các hoạt động giáo dục cho HSSV

Hằng năm, trường CĐSP Lào Cai đều tiến hành tổ chức các hoạt động ngoại hóa để RLNVSP cho HSSV khối sư phạm. Hoạt động này nhằm tăng cường trang bị những kiến thức, hiểu biết cần thiết trước khi đi thực tập.

             Đặc biệt, các khoa, tổ bộ môn trực thuộc trong trường đã tổ chức hoạt động thi nghiệp vụ sư phạm cho HSSV khối sư phạm. Hoạt động này đã khơi dạy phong trào học tập rèn luyện NVSP sôi nổi của HSSV trong toàn trường. Các em tham gia hội thi với tinh thần trách nhiệm cao, hào hứng sôi nổi, các tiết mục mang đến hội thi đều được đánh giá có chất lượng cao về cả nghệ thuật trình diễn cũng như các kiến thức về NVSP. Từ đó, đã góp phần đắc lực vào việc củng cố, rèn luyện các kỹ năng RLNVSP cho HSSV  trong Trường.

* Rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học cho HSSV

Nhà trường chú trọng công tác NCKH của học sinh, sinh viên. Ngay từ đầu năm học, Hội đồng khoa học và Đào tạo Nhà trường đã quán triệt, chỉ đạo: Nghiên cứu khoa học của HSSV là hoạt động thiết thực nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, hướng cho sinh viên tiếp cận và vận dụng các phương pháp NCKH vào giải quyết một số vấn đề lý luận và thực tiễn; rèn luyện cho sinh viên tính năng động, sáng tạo và tư duy độc lập trong học tập và NCKH, góp phần giải quyết các vấn đề của thực tiễn ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

    Mặt khác, các em học sinh, sinh viên trong trường đã nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của hoạt động KH&CN, đã nhiệt tình tham gia NCKH với tinh thần tự giác, tích cực say mê nghiên cứu và có ý thức cao trong quá trình thực hiện đề tài NCKH.

   Trong nhiều năm học vừa qua, số lượng học sinh, sinh viên đăng ký làm đề tài NCKH đã ngày một tăng thêm. Năm học 2013-2014, toàn trường có 27 sinh viên đăng ký thực hiện 27 đề tài NCKH. Các đề tài NCKH của sinh viên đều tập trung nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng học tập tại trường CĐSP và giảng dạy một số môn học tại các trường phổ thông. 27 đề tài đều được Hội đồng khoa học các đơn vị đánh giá, xếp loại từ đạt trở lên, trong đó: 13 đề tài xếp loại tốt, 13 đề tài xếp loại khá, 1 đề tài xếp loại đạt.

                2. Định hướng các giải pháp nâng cao hoạt động NVSP cho HSSV trong trường CĐSP Lào Cai

Trong nhiều năm qua, công tác RLNVSP trong trường CĐSP Lào Cai mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, những cũng còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Chất lượng RLNVSP cho HSSV nhìn chung mới chỉ đáp ứng được những yêu cầu cơ bản trong đào tạo giáo viên tại địa phương, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của giáo dục hiện đại. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu giáo dục đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, những năm tới chúng ta cần định hướng hoạt động RLNVSP cho HSSV của trường như sau:

2.1. Định hướng

– Tiếp tục thực hiện và cải tiến, đổi mới các hoạt động RLNVSP cho HSSV trong Trường sao cho phù hợp với thực tiễn dạy học tại các trường phổ thông hiện nay và góp phần nâng cao chất lượng cho hoạt động giáo dục đào tạo tại Trường CĐSP.

–  Tiếp tục tham gia và tổ chức các hội thi NVSP cấp khoa, trường, khu vực, quốc gia, quốc tế… để học tập giao lưu và rèn luyện nâng cao NVSP.

–  Tích cực tham gia các lớp tập huấn của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT Lào Cai và các cơ sở đào tạo khác để nâng cao kiến thức, kỹ năng NVSP.

– Tích cực tổ chức cho HSSV tự học tập, rèn luyện các kiến thức và kỹ năng NVSP của người giáo viên trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập toàn cầu.

– Tiếp tục nghiên cứu để bổ sung, chỉnh sửa các chính sách, chế độ hỗ trợ cho hoạt động RLNVSP của Trường ngày một phù hợp, hiệu quả.

– Tích cực kiểm tra, đôn đốc các hoạt động RLNVSP cho HSSV tại các đơn vị trực thuộc trong Trường.

– Thực hiện tốt các nhiệm vụ RLNVSP do Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT tỉnh Lào Cai giao cho; hợp tác hiệu quả với các trường sư phạm các tổ chức, cơ quan… để làm tốt nhiệm vụ RLNVSP cho HSSV.

2.2. Các giải pháp

              Căn cứ vào đặc điểm tình hình của trường CĐSP lào Cai và các tiêu chí nhiệm vụ đào tạo trong các nhà trường sư phạm hiện nay, chúng tôi đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng hoạt động NVSP, nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong trường CĐSP Lào Cai hiện nay như sau:

               * Về mặt nhận thức

Mỗi cán bộ, giảng viên và HSSV trong Trường cần xác định công tác RLNVSP là một trong những công tác trọng tâm, có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình giáo dục đào tạo tại các trường sư phạm nói chung, trường CĐSP Lào Cai nói riêng; đặc biệt cần xác định rõ vai trò trách nhiệm của mình trong công tác rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho bản thân và cho HSSV của Trường. Tích cực phát huy tinh thần tự học, tự rèn luyện để nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho bản thân và là tấm gương về NVSP cho HSSV noi theo.

* Đổi mới phương pháp, cách thức RLNVSP cho HSSV

– Đổi mới phương pháp và cách thức RLNVSP cho HSSV trong Trường cho phù hợp với yêu cầu giáo dục hiện đại; trong quá trình RLNVSP cần tăng cường và đa dạng các hoạt động các thực tập, thực tế tại các trường phổ thông: Đưa HSSV xuống các trường phổ thông, mời giáo viên phổ thông về trường giảng dạy, quay và in sao ra băng đĩa các tiết dạy ở phổ thông… và trong các điều kiện cho phép có thể lắp hệ thống camera tới các phòng học ở một số trường phổ thông để có thể theo dõi các tiết học một cách thuận lợi mà không làm ảnh hưởng đến giờ dạy tại phổ thông.

– Nhà Trường và các đơn vị trực thuộc (đặc biệt các khoa, tổ chuyên môn) cần xây dựng một kế hoạch hoạt động RLNVSP cho HSSV phù hợp cho từng khóa, từng năm học. Trong đó cần xác định nhiệm vụ trọng tâm cho từng năm, từng quý và nghiên cứu lựa chọn những giải pháp khả thi để thực hiện.

– Tăng cường hơn nữa sự hợp tác để đạo tạo, RLNVSP cho HSSV giữa các trường sư phạm với các trường phổ thông; giữa các trường sư phạm trong nước. Từ đó, tạo ra nhiều cơ hội hơn nữa giúp HSSV Nhà trường được tiếp xúc, cọ sát với thực tiễn dạy học tại các trường phổ thông, nắm bắt và rèn luyện được các kỹ năng nghiệp vụ sư phạm cơ bản, cần phải có của người giáo viên.

– Mỗi năm ít nhất 1 lần tổ chức các hoạt động RLNVSP, các hội thi nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên, HSSV trong trường với nhiều hình thức, quy mô, cấp độ khác nhau… nhằm tạo ra những sân chơi bổ ích để cán bộ, giảng viên, học sinh sinh viên trong các trường sư phạm có cơ hội rèn luyện và nâng cao các kỹ năng sư phạm; đồng thời góp phần thiết thực nâng cao chất lượng các hoạt động giáo dục đào tạo của Nhà trường.

* Tập huấn, bồi dưỡng NVSP cho cán bộ, giảng viên, HSSV

Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng RLNVSP cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, HSSV. Từ đó, thúc đẩy chất chất lượng của quá trình đào tạo trong các trường sư phạm; khuyến kích cán bộ giảng viên để họ tích cực tham gia các lớp tập huấn NVSP của Ngành, Bộ GD&ĐT, các chương trình, dự án đổi mới phương pháp RLNVSP,…

* Nghiên cứu khoa học về công tác RLNVSP

Đẩy mạnh việc triển khai các đề tài NCKH về công tác RLNVSP cho HSSV trong trường để từ đó nhận thức rõ về những tồn tại và đề xuất các giải pháp phù hợp, góp phần cải tiến đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động RLNVSP trong Trường; đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong Trường.

* Đổi mới cách quản lí, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá các hoạt động RLNVSP

Đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá, các hoạt động RLNVSP trong các trường sư phạm theo định kỳ, thường xuyên hoặc đột xuất để có thể nắm bắt được những điểm mạnh, yếu trong quá trình thực hiện. Trong công tác kiểm tra không nên quá coi trọng mặt hình thức mà cần chú trọng đến chất lượng, hiệu quả của các hoạt động. Từ đó đánh giá, rút kinh nghiệm để hoạt động RLNVSP cho HSSV ngày một có hiệu quả hơn.

* Xây dựng cơ chế chính sách phù hợp cho hoạt động RLNVSP

Nghiên cứu xây dựng các cơ chế, chính sách nhằm động viên khuyến khích các đơn vị, cá nhân trong Trường thực hiện tốt hoạt động RLNVSP nên có những chính sách khen thưởng thích đáng với thành tích và quy định kỷ luật đối với những trường hợp vi phạm trong công tác RLNVSP cho HSSV.

 III. KẾT LUẬN

Như vậy, RLNVSP cho HSSV là một hoạt động cơ bản, quan trọng trong các trường sư phạm. Để công tác rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho HSSV trường CĐSP Lào Cai có được những thành tựu mới, góp phần đắc lực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo chung của Nhà trường, chúng ta cần xác định đúng đắn định hướng hoạt động và tăng cường đổi mới, đa dạng hóa các loại hình hoạt động RLNVSP. Bên cạnh việc quan tâm ưu tiên các giải pháp trọng tâm, trọng điểm cũng cần phải lưu tâm đến việc kết hợp đồng bộ các giải pháp, có như vậy hoạt động RLNVSP cho HSSV trong trường CĐSP Lào Cai mới thực sự được nâng cao chất lượng, HSSV sau khi ra trường mới có thể đáp ứng yêu cầu của người giáo viên trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.http://hnue.edu.vn/Tintuc/Tonghopthongtin/tabid/260/news/1954/DoimoicongtacrenluyenNVSPtheohuongtiepcanthuctien-motgiaiphaptrongcongcuocdoimoidaotaotaitruongDaihocsuphamHaNoi.aspx “Đổi mới công tác rèn luyện NVSP theo hướng tiếp cận thực tiễn – một giải pháp trong công cuộc đổi mới đào tạo tại trường Đại học sư phạm Hà Nội”.

2. Trường CĐSP Lào Cai: “Báo cáo tổng kết năm học 2013- 2014, phương hướng, nhiệm vụ năm học 2014- 2015”.

3. Trường CĐSP Lào Cai “Báo cáo về nâng cao chất lượng nghiệp vụ sư phạm của đội nguc giảng viên”, năm 2013. 

Các bài mới

• Trường CĐSP Lào Cai bảo vệ thành công xuất sắc đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh (19/12)
• Trường Cao đẳng Sư phạm Lào Cai kết hợp với Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học (06/09)
• MỘT SỐ TRAO ĐỔI VỀ VIỆC LÀM KHÓA LUẬN CỦA SINH VIÊN (18/07)
• ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC TRONG TRONG NHÀ TRƯỜNG CĐSP LÀO CAI (18/07)
• 02 cá nhân điển hình tiên tiến được Bộ Khoa học và Công nghệ trao tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Khoa học và Công nghệ” (23/05)
• QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TẠI KHOA TỰ NHIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LÀO CAI (28/02)
• ĐỔI MỚI NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TẠI CÁC TRƯỜNG SƯ PHẠM (09/02)
• Đẩy mạnh công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, giáo viên mầm non, tiểu học, THCS tại trường CĐSP Lào Cai (07/02)

Các bài đã đăng

• Xét duyệt đề tài Nghiên cứu khoa học năm học 2014-2015 (06/10)
• Tham dự Hội thảo khoa học quốc tế lần thứ 4 về khoa học và khoa học xã hội năm 2014 tại Thái Lan (30/09)
• Hội nghị tổng kết hoạt động KH&CN; năm học 2013-2014 và triển khai hoạt động KH&CN; năm học 2014-2015. (29/08)
• Quy định về quản lý đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ của Bộ GDĐT (22/02)